In blauw overhemd met het logo van Zinzia en van de biljartclub erop komen Geurt Teunissen van Manen (74) en Jan Plooster (66) door de gang van verzorgingshuis Oranje Nassau’s Oord aanlopen. Ze komen uit de biljartzaal, even verder in de gang.
Toen in 2016 het doek viel voor buurthuis De Hucht in Heelsum, zaten veel verenigingen zonder locatie. Berte Stunnenberg (51), welzijnsmedewerker van het verzorgingshuis, zag een kans. ,,In een verpleeghuis in Arnhem wonen studenten. Ze krijgen een goedkope kamer en doen in ruil daarvoor vrijwilligerswerk voor het huis. Wij hebben geen plek voor studenten, maar er zijn genoeg ruimtes waar bewoners ’s avonds geen gebruik van maken.’’
Enthousiast
Stunnenberg bezocht met haar collega Bianca van Brandenburg (46), coördinator gastvrijheid, een informatieavond voor de ontheemde verenigingen. ,,Wij kwamen niet om wat te halen, maar hadden wat aan te bieden. Dat er door de verenigingen zo enthousiast gereageerd werd, hadden we niet verwacht.’’
Inmiddels maakten al verschillende verenigingen gebruik van de ruimte in het verpleeghuis. Zangverenigingen, een line-dancevereniging, mondharmonicaclub, klaverjasclub, een big band en een strijkclub. ,,Eerder moesten we betalen voor een optreden van een muziekvereniging’’, vertelt Van Brandenburg. ,,Nu treden de koren en bands die hier repeteren gratis op. Rondom de kerst komen we bijna avonden tekort voor alle concerten.’
Biljartclub kloppend hart
Sommige verenigingen bleven hangen, andere vertrokken weer. ,,Maar de biljartvereniging is het kloppend hart.’’ Biljarters Teunissen van Manen en Plooster blijven nuchter onder de eer. ,,We zijn hier elke dag te vinden en helpen hier en daar een handje.’’
Wat ze precies doen?
,,We lopen buiten een rondje met bewoners, we halen mensen op om samen naar klassieke muziek te luisteren of we gaan mee met een rolstoelbusje als begeleiding. O ja, we spelen ook sinterklaas en de kerstman.’’ Stunnenberg vult hen aan. ,,Ja, en ze hebben een kippenhok gebouwd, hebben kasten verbouwd en zorgen na het biljarten altijd dat de boel netjes en schoon achtergelaten wordt. Als wij met een klusje zitten, kunnen we hen altijd vragen.’’
Gastvrijheid
De samenwerking met de verenigingen valt onder het project Binnenstebuiten. Van Brandenburg: ,,Eigenlijk is het niet eens echt een project. We zijn dit gewoon gaan doen zonder beleid te maken of te vergaderen. Met Binnenstebuiten willen we bereiken dat bewoners zoveel mogelijk onderdeel blijven van de maatschappij. Daarom dragen we gastvrijheid uit en proberen we daarmee zoveel mogelijk de buitenwereld naar binnen te brengen. Ook willen we dat het voor mensen leuk is om hun vader of oma te bezoeken. Onze drempel is laag en we vinden het fijn als mensen hier binnen komen. Al is het maar voor een bakje koffie.’’
En met de biljarters in huis is er een hoop meer ‘reuring’, volgens de medewerkers. ,,Bewoners spelen mee of komen erbij zitten om te kletsen’’, vertelt Van Brandenburg. ,,Meestal mannenpraat’’, zegt ze met een lach. Plooster: ,,Wij hebben vanaf het begin afgesproken dat we iedereen die we hier tegenkomen gedag zeggen. Ondertussen kennen we veel bewoners.’’
Vereniging wordt te klein
Met nog veertien leden die in de seniorencompetitie en nog een handjevol andere spelers, is de vereniging klein. Aan de kast in de biljartzaal hangen overlijdensberichten van leden. ,,Het wordt stiller hier’’, merkt Teunissen van Manen. ,,Jongeren gaan niet snel meer op biljarten. Er zijn dus steeds minder mensen die nog biljarten. We hebben al geflyerd in de buurt om leden te werven. Iedereen is welkom en je kunt hier zo binnenlopen. Als mensen niet kunnen biljarten, kunnen we met ze oefenen. En ze mogen ook gewoon voor een bakje koffie komen. Het is hier altijd gezellig en we krijgen zelfs een nog grotere ruimte wanneer de nieuwbouw van het verpleeghuis gerealiseerd is.’’
Biljartbond: ,,Aantal jeugdleden onder druk, maar stijgende trend lijkt in te zetten.”
In totaal vormen de jeugdleden minder dan 5 procent van het totale ledenaantal van de Koninklijke Nederlandse Biljart Bond (KNBB). Rolf Slotboom, communicatiemedewerker van de bond, herkent het beeld dat het voor verenigingen die het traditionele carambolebiljart spelen moeilijk is om nieuwe leden te vinden. ,,Wij schenken daarom vanuit de KNBB vaak extra aandacht aan de opening van een nieuwe biljartplek in een zorgcentrum, of helpen als een bestaande plek een zetje in de rug nodig heeft. Biljartverenigingen in zorgcentra hebben vaak een belangrijke sociale functie en het behoud van de biljarttafels daar is dus van maatschappelijk belang.’’
Hoewel het aantal jeugdleden nog steeds onder druk staat, is er volgens Slotboom wel sprake van een omslagpunt. ,,De dalende tendens lijkt inmiddels omgebogen.’’ In 2018 stegen de ledenaantallen van sommige teamcompetities van de biljartbond voor het eerst weer. En getallen vertellen volgens Slotboom niet het hele verhaal. ,,Veel jongeren hebben kennisgemaakt met ons SmartPoolproject, dat voor jonge scholieren poolbiljarten en wiskunde met elkaar verbindt. Zij zijn momenteel nog geen lid van de KNBB, maar zijn wel heel enthousiast.’’
Foto: Van links naar rechts: Jan Plooster, Berte Stunnenberg, Bianca van Brandenburg en Geurt Teunissen van Manen. Fotograaf: Sven Menschel
